Pakistan đã quyết định hủy thỏa thuận xây đập trị giá 14 tỷ USD với Trung Quốc vì nước này không thể chấp nhận những điều kiện khắc nghiệt của Bắc Kinh. Trước đó vài ngày, Nepal cũng đã đưa ra một quyết định tương tự
Dự án đập Diamer-Bhasha là một phần quan trọng trong hành lang kinh tế Trung Quốc – Pakistan
Báo Express Tribune (Pakistan) dẫn lời Chủ tịch Cơ quan Phát triển Điện Nước Pakistan Muzammil Hussain ngày 16/11 cho biết lý do khiến Pakistan loại bỏ dự án đập Diamer-Bhasha khỏi Hành lang Kinh tế Trung Quốc – Pakistan (CPEC), một mắt xích quan trọng trong Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh, là vì những điều kiện khắc nghiệt của Trung Quốc trong quá trình rót vốn vào dự án. Ông Hussain nói rằng những điều kiện này “không khả thi và đi ngược lại với lợi ích của Pakistan”.
Các điều kiện chặt chẽ do Trung Quốc đưa ra bao gồm việc Bắc Kinh đòi quyền sở hữu dự án đập, kiêm luôn cả chi phí vận hành và bảo trì, cùng với đó là yêu cầu cho Trung Quốc xây tiếp một đập khác ở Pakistan.
Mặc dù tuyên bố hủy thỏa thuận với Trung Quốc, song Pakistan quyết định vẫn duy trì dự án này bằng cách tự rót vốn. Sau khi hoàn thiện, dự án thủy điện Diamer-Bhasha sẽ cung cấp 4.500 megawatt (MW) điện cho Pakistan. Trung Quốc và Pakistan dự kiến sẽ tổ chức cuộc họp về CPEC vào ngày 21/11. Hai bên đặt trọng tâm vào 15 dự án nhiệt điện trị giá khoảng 2,2 tỷ USD.
Quyết định hủy thỏa thuận xây đập với Trung Quốc của Pakistan được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Nepal tuyên bố dừng dự án xây dựng một trong những nhà máy thủy điện lớn nhất của nước này, trị giá 2,5 tỷ USD, với một công ty nhà nước của Trung Quốc. Đây cũng là một phần trong Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh.
Mặc dù các nước Nam Á như Pakistan và Nepal vẫn cần và hoan nghênh các khoản đầu tư từ Trung Quốc để cải thiện cơ sở hạ tầng của các nước này, song giới phân tích cảnh báo những vụ hủy thỏa thuận gần đây là lời cảnh tỉnh với Trung Quốc về việc nước này nên cẩn trọng hơn khi thực hiện các dự án nhạy cảm như thủy điện ở nước ngoài.
Theo giới chuyên gia, các yếu tố như tác động môi trường, việc tái định cư cho người dân, hay các mâu thuẫn về lợi ích giữa khu vực thượng lưu và hạ lưu, đặc biệt ở những dòng sông chảy qua lãnh thổ nhiều nước, có thể ảnh hưởng rất lớn đến sự thành công của một dự án thủy điện.